تحولات اقتصادی و اجتماعی بر مناسبات خانوادگی و زن‌وشوهری تأثیر می‌گذارند و برعکس، تحولی همچون تغییر سن ازدواج نیز اثرات و پیامدهای متعدد و مهمی را هم برای فرد و هم جامعه به دنبال دارد.

ازدواج واقعه‌ای اجتماعی، زیستی و فرهنگی است که به دلیل نقش بنیادین آن در تشکیل خانواده، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به‌طوری‌که پایندگی گروه و کیفیت و کمیت زندگانی نسل‌های متوالی، به ازدواج بستگی دارد.

یکی از مهم‌ترین این مشکلات و مسائل، افزایش سن ازدواج است. پدیده‌ی بالا رفتن سن ازدواج و کاهش تمایل جوانان به تشکیل خانواده در سنین پایین، پدیده‌ای جهانی است که در سال‌های اخیر دامن‌گیر کشور ما نیز شده است.

با نگاهی به آمارها می‌توان گفت از سال 1365 به بعد متوسط سن ازدواج در ایران مرتباً افزایش‌یافته است.

در استان مازندران و شهرستان ساری نیز شاهد چنین شرایطی هستیم. طبق آمار سال 97 میانگین سنی ازدواج در شهرستان ساری برای مردان نزدیک به 31سال و برای زنان نزدیک به 27سال است.

باید توجه داشت این تغییرات صرفاً به‌واسطه‌ی محدودیت‌های بیرونی حادث نشده است. هم‌زمان با تغییر رفتار مردم در تشکیل خانواده، شاهد تغییر نگرش آنان درباره‌ی سن مناسب برای ازدواج هستیم؛ که این تغییر نگرش افزایش جمعیت مجرد ین را در پی داشته است.

وجود جمعیت بالای مجرد الگوی روابط دو جنس را تا حد زیادی دگرگون کرده است. شکل‌گیری روابط خارج از الگوی زندگی، خانوادگی یکی از این مسائل است.

ازدواج و تشکیل خانواده تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار می‌گیرد می‌توان گفت که به‌طورکلی، توسعه و نوسازی در دنیای جدید با تغییر سریع و قابل‌توجه شرایط اقتصادی و اجتماعی افراد، تغییر در زمان ازدواج و تأخیر آن به زمان دورتر را موجب شده است.

جایگزینی خانواده هسته‌ای با خانواده گستره جایگزینی اقتصادی تجاری و صنعتی به‌جای اقتصاد کشاورزی سنتی، پیچیده‌تر شدن تقسیم‌کار اجتماعی، گسترش تحصیلات همگانی و مشارکت بیشتر زنان در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی خارج از خانه ازجمله عواملی‌اند که در تأخیر ازدواج نقش دارند.

تمامی عوامل فوق دست‌به‌دست هم داده تا امروز جمعیت زیادی از جوانان در شرایط نامناسبی جهت تشکیل خانواده قرار گیرند. روندی که در صورت عدم کنترل می‌تواند موجب افزایش آسیب‌های اجتماعی و حتی ایجاد ناامنی روانی در سطح جامعه شود. لذا ضروری است که نهادهای تصمیم گیر و سیاست‌گذاران فرهنگی راهکارهای عملی برای برون‌رفت از این شرایط را بکار ببندند.

پرویز شعبانی – کارشناس امور اجتماعی