تولد تقویمی نوزاد که با عنوان زایمان لاکچری از سال ۸۸ در کشور رواج یافت، یک اتفاق منحصر به فرد در کشور است که به دلیل اصرار والدین در تاریخ‌های رند انجام می‌شود و نارسی نوزادان را به همراه دارد.
در سال‌های اخیر شاهد افزایش معنادار سزارین‌های غیرضروری پیش از موعد در تاریخ‌های مناسبتی و تقویمی در برخی بیمارستان‌های کشور هستیم که این امر می‌تواند علاوه بر تحمیل هزینه اضافی به خانواده‌ها و بخش درمان، عوارض جسمانی و حتی خطرناک برای مادر و جنین داشته باشد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به صورت مکرر نسبت به این موضوع هشدار داده و بخشنامه‌ای را به معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، ابلاغ کرده است تا از انجام این اقدام جلوگیری کند؛ به‌طوری که حسین فرشیدی معاون درمان وزارت بهداشت در نامه‌ای به معاونان درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور خواستار اقدامات کنترلی به منظور نظارت بر سزارین‌های تقویمی در تاریخ ۱۴۰۲.۰۲.۰۲ و اعمال مقررات در برخورد با تخلفات احتمالی را اعلام کرده است.
در این بخشنامه آمده است: «پیرو ابلاغ بخشنامه‌های قبلی درباره تاکید بر کنترل سزارین‌های غیراورژانسی تقویمی و مناسبتی در بیمارستان‌ها و اعمال مقررات و برخورد با بیمارستان‌های متخلف همچنین پزشکان ترویج کننده و دارای آمار بالای سزارین در روزهای خاص تقویمی، همچنان گزارش هایی از عدم کنترل موضوع و ادامه این روند در بعضی از بیمارستان‌ها دریافت می‌شود و با توجه به اینکه ادامه این موضوع می‌تواند در زمینه تامین زایمان ایمن و حفظ سلامت مادر و نوزاد آسیب های جدی ایجاد کند و اختلال در گردش کار عادی بیمارستان‌ها و اتاق‌های عمل و اشغال غیر ضرور تخت‌های NICU و حتی تامین و توزیع خون و فرآورده‌های خونی(با استناد به اعلام سازمان انتقال خون) فراهم کند، ضروری است اکنون با توجه به دریافت شواهدی از تعیین نوبت توسط متخصصان زنان و زایمان در بیمارستان‌های خصوصی و عمومی غیردولتی برای تاریخ ۱۴۰۲.۰۲.۰۲، اقدامات پیشگیرانه لازم در راستای کنترل و نظارت بر افزایش نامتعارف سزارین‌های غیر ضروری از طریق ابلاغ این بخشنامه به همه بیمارستان‌های تحت پوشش انجام شود.»
در ادامه این بخشنامه آمده است: علاوه بر ابلاغ بخشنامه و تاکید بر اقدامات کنترلی توسط مسئولان فنی بیمارستان‌ها، لازم است نسبت به انجام بازدیدهای نظارتی از بیمارستان‌های با سابقه آمار سزارین تقویمی بالا اقدام شود و در صورت تایید آمار افزایشی سزارین‌های فاقد اندیکاسیون در تاریخ پیش رو (به‌ویژه۱۴۰۲.۰۲.۰۲) با بیمارستان و پزشک مربوطه اعمال مقررات منطبق با مفاد بخشنامه‌های یادشده انجام و گزارش اقدامات آن معاونت به مرکز نظارت و اعتبار بخشی اعلام شود.
در این بخشنامه تصریح شده است: «بدیهی است در صورتی که در این زمینه بیمارستانی دارای سه نوبت تذکر ماده ۳۳ آیین نامه بیمارستان باشد، باید مستندات آن را برای اعمال کاهش درجه اعتباربخشی به مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان این معاونت ارسال کنند.»
زایمان زودرس یا دیررس و خطر سلامت مادر و جنین
معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: انجام سزارین به عنوان یک روش تولد برای نجات مادر و نوزاد در حد ۱۰ تا ۱۵ درصد منطقی است و بیش از این میزان نه تنها منفعتی برای مادر و نوزاد ندارد بلکه آنها را در معرض مخاطرات قرار می‌دهد و عوارض این عمل نه تنها در بارداری کنونی بلکه در بارداری‌های بعدی، احتمال ایجاد عارضه یا مرگ و میر را افزایش می‌دهد که این امر یک تهدید برای افزایش جمعیت نیز محسوب می‌شود.
شواهد علمی روز دنیا، موید اهمیت تکمیل مدت طبیعی بارداری است به نحوی که متولد شدن نوزادان قبل از کامل شدن دوره بارداری، بر روی تکامل اندام‌های مختلف نوزاد تاثیر منفی دارد
سعید کریمی تصریح کرد: زایمان زودرس یا دیررس برای درج تاریخ تولد خاص باعث به‌خطر افتادن سلامت مادر و جنین می‌شود و این اقدام نه تنها نشان از خاص بودن و تمایز فرهنگی خانواده نیست بلکه بهانه درج این تاریخ ویژه در شناسنامه ممکن است برای یک عمر سلامت جنین را به خطر بیندازد. شواهد علمی روز دنیا، موید اهمیت تکمیل مدت طبیعی بارداری است به نحوی که متولد شدن نوزادان قبل از کامل شدن دوره بارداری، بر روی تکامل اندام‌های مختلف نوزاد تاثیر منفی خواهد داشت.
کریمی خاطرنشان کرد: این موضوع برخلاف سیاست‌های وزارت بهداشت در حوزه ترویج زایمان طبیعی ایمن و حفظ سلامت مادر و نوزاد است. براین اساس با بیمارستان‌ها و پزشکانی که سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده در تاریخ‌های خاصی داشته باشند، برخورد می‌شود.
بروز سندرم تنفسی در نوزادانی که زودتر متولد می‌شوند
متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این زمینه تاکید کرد: نوزادانی که زودتر از ۳۹ هفته تمام و بدون اندیکاسیون یا مورد اورژانسی متولد می‌شوند، معمولا در معرض یکسری عوارض به ویژه عوارض تنفسی و سندرمی به نام دیسترس تنفسی قرار می‌گیرند که این سندرم اغلب در نوزادانی که بین ۳۷ هفته تا ۳۹ هفته متولد می‌شوند، بروز می‌یابد.
پرچیهر پورانصاری با اشاره به اینکه عوارض تنفسی ایجاد شده گاهی منجر به بروز عوارض ماندگار در نوزاد می‌شود، اظهار داشت: گاهی این دیسترس تنفسی بسیار مقاوم به درمان است و به درمان‌های رایجی که برای این نوزادان انجام می‌شود پاسخ نداده و متاسفانه منجر به مرگ نوزاد می‌شود.
وی ضمن هشدار به والدین تاکید کرد: از دخالت و دستکاری در زمان زایمان مگر در موارد اورژانسی که ادامه حاملگی برای جان مادر و جنین خطر دارد باید جدا اجتناب کرد.
این فلوشیب زنان و زایمان بیمارستان شهدای تجریش با تاکید مجدد بر اینکه زایمان زودتر از ۳۹ هفته به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، گفت: متاسفانه این روزها باب شده والدین می‌خواهند تاریخ تولد فرزندشان را یک زمان و روز خاصی قرار دهند که اگر سن بارداری کمتر از ۳۹ هفته کامل باشد اصلا کار پسندیده ای نیست و کاملا غیرعلمی است.
وی ضمن هشدار به والدین خاطرنشان کرد: عوارض تنفسی که در نوزادان نارس ایجاد می‌شود علاوه بر اینکه ممکن است باعث بروز عوارض ماندگار و ناتوانی در نوزاد شود، بار اقتصادی سنگینی برای خانواده و اجتماع در برخواهد داشت و گاهی نیز ممکن است منجر به مرگ نوزاد شود.
ضرورت اعمال مجازات برای تولد زودرس نوزاد
یک روانشناس نیز در این زمینه معتقد است: زایمان زودرس به بهانه تولد لاکچری در تاریخ رند شایع شد و به دلیل هزینه‌های اقتصادی قابل‌توجه سزارین و غیره عمدتا در خانواده‌های متمول ادامه پیدا کرد.
نرگس نوروزی وی اظهار داشت: یکی از علل اصلی این اقدام، جلوه شخصیت نمایشی یک خانواده است که عمدتا با اعتماد به نفس و عزت نفس کاذب همراه می‌شود. خودکم‌بینی و عقده حقارت نیز یکی از علل اساسی این اقدام است که تصور می‌شود با برخی اقدامات همچون تولد فرزند در یک تاریخ رند با عنوان «زایمان لاکچری» جبران خواهد شد.
این مشاور خانواده ادامه داد: برخی خانواده‌ها نیز به دلیل حسادت، چشم‌وهم‌چشمی و رقابت اقدام به این نوع از زایمان کرده و صدمات جبران‌ناپذیری را به فرزندان وارد می‌کنند. با رواج برخی رفتارهای اجتماعی در جامعه، برخی اشخاص و خانواده‌ها تصور می‌کنند با انجام ندادن آن اقدام «از قافله عقب افتاده‌اند» بنابراین با وجود تبعات مخرب مساله آن را تکرار می‌کنند.
نوروزی یادآور شد: برخی اندام‌ها مانند ریه در هفته‌های آخر بارداری شکل می‌گیرد؛ بنابراین تولد زودرس نوزاد سبب رشد ناقص ریه و عوارض تنفسی می‌شود.