به گزارش وارش نیوز دولتها همواره بر ضرورت حفظ قدرت خرید مردم و جلوگیری از افزایش قیمتها تأکید کردهاند، اما از سوی دیگر، تولیدکنندگان و دامداران با افزایش مداوم هزینههای تولید، از جمله قیمت شیرخام، نهادههای دامی، انرژی، حملونقل و بستهبندی روبرو هستند. این تضاد در نهایت به کاهش سرانه مصرف لبنیات منجر شده است.
وعده کاهش قیمت؛ رقابت رسانهای یا ابلاغ رسمی؟
در ماههای اخیر، همزمان با افزایش هزینههای تولید، بحث بازنگری در قیمت محصولات لبنی مطرح شد و وعده کاهش قیمت چهار قلم لبنی پرمصرف، بازتاب گسترده رسانهای یافت. اما انجمن صنایع لبنی ایران اعلام کرده که تاکنون هیچ نرخ رسمی و لازمالاجرایی به این انجمن و واحدهای تولیدی ابلاغ نشده است. فعالان این صنعت معتقدند اعلام قیمت بدون طی فرآیند قانونی و ابلاغ رسمی، موجب سردرگمی بازار، تولیدکننده و مصرفکننده میشود.
این تناقض در اطلاعرسانی، مسئله چندصدایی در سیاستگذاری بازار کالاهای اساسی را برجسته میکند؛ وضعیتی که پیشتر در بازارهایی مانند مرغ، تخممرغ و روغن نیز تجربه شده و نتیجه آن، بیثباتی و کاهش اعتماد عمومی بوده است.
واقعیت بازار؛ گرانی و عدم احساس اثر کاهش قیمت
بررسیهای میدانی نشان میدهد قیمت محصولات لبنی نهتنها کاهش محسوسی نداشته، بلکه در برخی اقلام روند افزایشی یا ثبات در سطوح بالا را تجربه میکند. این در حالی است که وعده کاهش قیمت عملاً به مرحله اجرا نرسیده و مصرفکنندگان، اثر ملموسی از آن در سبد خرید خود احساس نمیکنند. کارشناسان معتقدند اعلام قیمتگذاری بدون پشتوانه اجرایی و هماهنگی میان نهادهای مسئول، شکاف میان انتظار جامعه و واقعیت بازار را افزایش میدهد که در نهایت به کاهش مصرف و تغییر الگوی تغذیه منجر میشود.
ریشههای بحران؛ از نهاده دامی تا قیمت شیرخام
فعالان صنعت لبنیات تأکید دارند که افزایش قیمت محصولات لبنی، بیش از آنکه ناشی از سودجویی کارخانهها باشد، نتیجه مستقیم افزایش هزینههای تولید است. قیمتگذاری دستوری بدون تأمین نهاده ارزان یا پرداخت یارانه هدفمند، تولید را با زیان مواجه میکند و ادامه این روند میتواند به کاهش تولید، افت کیفیت یا حذف تدریجی برخی محصولات از بازار منجر شود.
سکوت وزارت جهاد کشاورزی؛ پرسشی بیپاسخ
نقش وزارت جهاد کشاورزی بهعنوان متولی تولید و تنظیم بازار محصولات کشاورزی و دامی، در این میان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. این وزارتخانه مسئول سیاستگذاری در حوزه نهادههای دامی و قیمت شیرخام است و باید در هماهنگی با ستاد تنظیم بازار، مسیر قیمتگذاری محصولات لبنی را شفاف کند. با این حال، تا این لحظه، اقدام روشنی از سوی این وزارتخانه برای رفع تناقض میان اعلام رسانهای و نبود ابلاغ رسمی مشاهده نشده است؛ سکوتی که به عاملی برای تشدید بلاتکلیفی بازار تبدیل شده است.
تنگنای سیاستهای متناقض؛ وقتی نهاده هست، اما لبنیات از سفره مردم دور میشود
اظهارات اخیر درباره اولویت تخصیص نهادههای دامی به دام صنعتی، تناقضهای عمیق در سیاستگذاری بازار لبنیات را برجسته کرده است. این سیاستها منجر به فروش شیر با قیمت مصوب به کارخانههای لبنی میشود، در حالی که محصول نهایی با قیمتی به بازار عرضه میشود که از توان خرید بخش قابلتوجهی از مردم خارج است. این وضعیت نه به نفع دامدار است، نه تولیدکننده و نه مصرفکننده.
بنبست تولید؛ صادرات ناممکن و عدم توان خرید داخلی
فعالان این حوزه تأکید دارند محصولی که در داخل کشور به دلیل قیمت بالا خریدار ندارد، الزاماً امکان صادرات هم پیدا نمیکند. محدودیتهای تجاری، هزینههای بالای لجستیک و رقابت شدید در بازارهای منطقهای، صادرات لبنیات را دشوار کرده است. این بنبست، دامدار و صنعت لبنی را به سمت تصمیمهای ناگزیر، از جمله کاهش تولید یا خروج از چرخه تولید سوق داده است.
فرجام بلاتکلیفی؛ تصمیم شفاف یا تکرار تجربههای شکستخورده
بازار لبنیات امروز بیش از هر زمان دیگری به تصمیمگیری شفاف، هماهنگ و قابلاجرا نیاز دارد. تجربه سالهای گذشته نشان داده که وعدههای مقطعی و اعلام قیمتهای غیررسمی، نهتنها به کاهش قیمت منجر نمیشود، بلکه به بیثباتی بیشتر بازار دامن میزند. انتظار میرود سیاستگذار بهجای اعلامهای رسانهای، با اقدام عملی و پاسخگویی شفاف، مسیر روشنی برای قیمتگذاری و حمایت از این کالای اساسی ترسیم کند؛ مسیری که اگر همچنان به تعویق بیفتد، وعده ارزانی چهار قلم لبنی نیز به فهرست وعدههای محققنشده بازار اضافه خواهد شد.